TCMB: 'Tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatlı baskılar devam etti'
 |
| TCMB Basın Duyurusu |
Merkez Bankası aylık fiyat gelişmeleri raporunda tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskının sürdüğü belirtildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ocak ayı fiyat
gelişmeleri raporunu yayınladı. Raporda . Ocak ayında döviz kurlarının
istikrarlı bir görünüm sergilerken, emtia fiyatlarının Omikron varyantına bağlı
gerileme sonrasında tekrar güçlü bir artış gösterdiği bildirildi.
Raporda şu ifadelere yer verildi: “Tüketici fiyatları Ocak
ayında yüzde 11,10 oranında artmış, yıllık enflasyon 12,61 puan yükselişle
yüzde 48,69 olarak gerçekleşti. Tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt
gruplar geneline yayılırken, bu gelişmeye en belirgin katkı enerji
fiyatlarından geldi. Ocak ayında döviz kurları istikrarlı bir görünüm
sergilerken, emtia fiyatları Omikron varyantına bağlı gerileme sonrasında
tekrar güçlü bir artış gösterdi. Enerji enflasyonu, uluslararası petrol fiyatlarındaki
artış ile elektrik, doğal gaz, şebeke suyu gibi yönetilen/yönlendirilen
kalemlerdeki gelişmeler neticesinde önemli ölçüde yükseldi.
Tüketici fiyatları üzerinde başta elektrik olmak üzere
enerji maliyetlerindeki artışların ikincil etkilerinin de izlendiği
değerlendirildi. Gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş alt gruplar genelinde
devam ederken, önceki dönemlerde nispeten daha ılımlı seyreden taze meyve ve
sebze enflasyonu bu dönemde yüksek artış sergilemiştir. Temel mal
fiyatlarındaki artış eğilimi giyim dışı gruplarda daha belirgin olmak üzere
sürdü. Hizmet enflasyonu ise ulaştırma, lokanta-otel, sağlık ve bakım-onarım
alt grupları öncülüğünde yükseldi. Alkollü içecek ve tütün ürünleri
fiyatlarındaki artışta özel tüketim vergisindeki gelişmelerin yansımaları
izlendi. Başta enerji ve metal olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarında
sektörler geneline yayılan artışlar ile tedarik zincirlerindeki aksamalar
neticesinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar sürdü. Bu görünüm altında, B ve
C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimlerindeki yükseliş devam
etti.
Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 11,10 oranında
yükselmiş ve yıllık enflasyon 12,61 puan artarak yüzde 48,69 oldu. TÜİK
tarafından, tüketici endeks sepetinde yer alan ürünler ve ağırlıkları her yıl
başında hanehalkı tüketim kalıplarındaki değişimler göz önüne alınarak
güncellendi. Bu dönemde bir önceki yıla kıyasla ana grup ağırlıklarında en
belirgin değişim temel mal grubunda gerçekleşti. Hizmet grubunun payındaki
düşüşe karşın temel mallardaki artış neticesinde, çekirdek enflasyon
göstergelerinin sepet içerisindeki ağırlığı yükseldi.
Alkol-tütün ve işlenmemiş gıda kaynaklı olarak gıda
gruplarında düşüş görülürken, enerji ve altın gruplarının ağırlığı arttı.
Ayrıca, geçtiğimiz dönemde salgından olumsuz etkilenmiş olan lokanta-otel,
ulaştırma hizmetleri ve giyim-ayakkabı gibi grupların sepet içerisindeki
ağırlığının bir önceki yıla kıyasla arttığı izlendi.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji, gıda, temel mal, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 4,18; 2,87; 2,20; 2,13 ve 1,23 puan arttı.
Hizmet fiyatları Ocak ayında yüzde 7,89 oranında yükselmiş,
grup yıllık enflasyonu 7,23 puan artışla yüzde 29,56 olarak gerçekleşti. Yıllık
enflasyondaki yükseliş grup geneline yayılırken, kira ve habFiyaterleşme dışındaki
alt gruplarda artışlar belirgin oldu. Lokanta-otel alt grubunda fiyatlar yüzde
8,45 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 50,40 seviyesine ulaştı.
Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar Ocak ayında yüzde 16,88 oranında yükselmiş,
yıllık enflasyon yüzde 39,31 oldu. Son dönem akaryakıt fiyat gelişmeleri ve
enflasyonda ulaşılan yüksek seviyeleri takiben, şehir içi ve şehirlerarası
yolcu taşımacılığı ile kargo ücretlerinde belirgin artışlar gerçekleşti.
Sağlık, bakım-onarım, eğlence ve kültür ile sigorta hizmetleri bu dönemde öne
çıkan diğer kalemler oldu. Mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler, geriye
dönük fiyatlama davranışının yaygın olduğu kira alt grubunda yükseliş eğiliminin
Ocak ayında hızlandığına işaret etti.
Temel mal yıllık enflasyonu Ocak ayında 7,94 puanlık
yükselişle yüzde 48,49 seviyesine ulaştı. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt
gruplarda yükseldi. Dayanıklı mal fiyatları Ocak ayında yüzde 6,43 oranında
artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 56,24 oldu. Mobilya (yüzde 12,55) ve
beyaz eşya (yüzde 15,79) sektörleri fiyat artışlarıyla öne çıkarken, otomobil
fiyatları yüzde 1,26 oranında yükselerek, matrah düzenlemesinin de etkisiyle,
Aralık ayına kıyasla daha olumlu bir görünüm arz etti. Diğer temel mallarda
fiyat artışları başta konutun bakım ve onarımı, kişisel bakım ürünleri ve ev
ile ilgili ürünler olmak üzere genele yayılmış ve bu grupta yıllık enflasyon
yüzde 51,23 seviyesine ulaştı. Giyim ve ayakkabı alt grubunda Ocak ayı fiyat
indirimleri (yüzde -0,41) mevsimsel ortalamalarına kıyasla bu yıl sınırlı oldu.
Buna rağmen, giyim grubunda yıllık enflasyon yüzde 25,04 ile diğer alt gruplara
kıyasla daha düşük seyretti.
Enerji fiyatları Ocak ayında yüzde 27,41 ile yüksek bir
oranda arttı. Yönetilen ve yönlendirilen kalemlerden elektrik, doğal gaz ve
şebeke suyu fiyatları sırasıyla yüzde 69,96; 21,35 ve 11,87 oranında yükselerek
bu gelişmede öne çıkan kalemlerden oldu. Bu dönemde yeniden yükselişe geçen
uluslararası enerji fiyatları ile akaryakıttaki vergi artışlarıyla birlikte
akaryakıt (yüzde 23,35) ve tüp gaz fiyatları (yüzde 11,28) yüksek oranlarda
artışlar kaydetti. Böylece, yıllık enerji enflasyonu Ocak ayında 33,45 puan
yükselerek yüzde 76,38 oldu.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Ocak ayında yüzde 10,90
oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 11,81 puan yükselerek yüzde 55,61 oldu.
Bu dönemde işlenmemiş ve işlenmiş gıda grubunun her ikisinde de (işlenmemiş
gıda grubunda daha fazla olmak üzere) yıllık enflasyon artmaya devam etti. Bu
dönemde taze-meyve sebze fiyatları yüksek bir oranda (yüzde 20,82) artarken, bu
gelişmede sebze grubu öne çıktı. Fiyat artışları alt gruplar geneline
yayılırken, özellikle süt (yüzde 20,83) ile peynir ve diğer süt ürünleri (yüzde
17,96), bakliyat (yüzde 22,11), katı-sıvı yağlar (yüzde 9,97) ve tahıl
ürünlerindeki (yüzde 11,17) fiyat artışları dikkat çekmiştir. Böylelikle,
yıllık enflasyon taze meyve ve sebze grubunda 26,02 puan artışla yüzde
43,96'ya, diğer gıda grubunda da 8,50 puan artışla yüzde 57,85 seviyesine
ulaştı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları Ocak ayında yüzde 21,90 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 45,34 seviyesine yükseldi. Bu gelişmede, 2021 yılı ikinci yarısında gerçekleşen üretici enflasyonunun ÖTV tutarlarına yansıtılması belirleyici olurken, sektörün yıllık manşet enflasyondaki artışa katkısı 1,21 puan oldu.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Ocak ayında yüzde 10,45 oranında
artmış, yıllık enflasyon 13,64 puan yükselişle yüzde 93,53 oldu. Ocak ayında
döviz kurları istikrarlı bir görünüm sergilerken emtia fiyatları tekrar güçlü
bir artış gösterdi. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi
fiyatlarının eğilimi yükseldi.